قم

حرم مطهر حضرت معصومه (س) واقع در شهر قم، بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جاذبه مذهبی این شهر به شمار می‌رود که روزانه زائران زیادی را از سراسر کشور و کشورهای دیگر پذیراست.

این بنای با شکوه در مرکز شهر قم واقع شده و تاریخ بنای آن به قرن سوم هجری قمری باز می‌گردد.

پس از خاکسپاری پیکر مطهر حضرت معصومه (س) در محل فعلی، که در آن عصر «بابلان» نام داشت از مصالح آجر و سنگ و گچ، گنبد و بارگاهی بر روی مرقد مطهر حضرت معصومه (س) ساخته شد.

در سال ۹۲۵ قمری شاه اسماعیل اول، ایوان قسمت شمالی (ایوان طلا) را ساخت و شالوده صحن کهنه (کوچک) را ریخت. پس از او شاه طهماسب اول برای مرقد، ضریحی از کاشی درست کرد و نیز بنای تاریخی ایوان جنوب مدرسه فیضیه را که به صحن کهنه چسبیده است، ساخت. در سال ۱۰۷۷ هجری قمری شاه صفی صحن زنانه را که اکنون به صورت محوطه سر پوشیده به نام مسجد طباطبائی است و سابقاً سقف و گنبد نداشته، ساخت که در سمت جنوبی آستانه است. سپس شاه عباس، دستور ساخت ضریحی از فولاد سفید برای مزار حضرت داد.

در سال ۱۲۱۸ قمری فتحعلی شاه با دوازده هزار خشت با پوشش طلا، گنبد را طلا نمود و در سال ۱۲۳۶ مسجد بالا سر بنا شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی مسجد اعظم قم به آستانه ملحق شد و کل اثر بر اساس معماری اسلامی ایرانی بازسازی شد.

هم اکنون بارگاه ملکوتی حضرت معصومه (س) با کمال جلال و جبروت، تقریباً در مرکز شهر قم قرار گرفته و همچون روحی در کالبد این سرزمین و خورشیدی تابان در این شهر، همواره زیارتگاه ده‌ها هزار عاشق شیفته از اکثر کشورهای اسلامی است و حرم و صحن‌ها و اطراف آن، در روزهای مخصوص مثل عاشورا، اربعین، عید نوروز و…  مملو از جمعیت می‌شود.

در حال حاضر حرم مطهر حضرت معصومه (س) دارای ۴ رواق و 3 صحن و 4 گلدسته است.

این اثر مذهبی در ۱۵ دی ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.